Gewijzigde openingstijden
Het gemeentehuis is op dinsdag 24 december geopend tot 16.00 uur.
Woensdag 25 tot en met vrijdag 27 december is het gemeentehuis gesloten.
Dijkstra & Evenblij ter plekke: Het Geheugen van Steenwijkerland
Op 2 april 2023 zond NPO Radio 1 het programma 'Dijkstra & Evenblij ter plekke' live uit vanuit Steenwijk. Een vaste rubriek in dit programma is het bezoeken van het lokale archief. Verslaggever Rozemarijn Brus kwam bij ons langs in het archief. We mochten het verhaal vertellen over de stadsrechten van Blokzijl.
Audio met uitgeschreven transcript
Luister het fragment over het bezoek van Dijkstra & Evenblij aan het archief van Steenwijkerland terug.
Intro: Het geheugen van.
Frank Evenblij: Ja, het geheugen van Steenwijk dus deze week, want elke week neemt onze sterverslaggever Rozemarijn Brus een duik in de lokale archieven op zoek naar een opmerkelijk verhaal. En ook deze week heeft zij weer alle dossierkasten opengetrokken en de stof van alle mappen geblazen en dit keer in gesprek met Martine Winters en Sjadé van Bruggen van het Steenwijkerland Gemeentearchief.
Rozemarijn Brus: Blokzijl zelf floreert in de 17e eeuw. Schepen varen af en aan naar de handelsplaats aan de Zuiderzee. Grote hoeveelheden turf worden ingeladen en naar het westen gebracht. En de opbrengsten daarvan zie je.
Rozemarijn Brus: Want kom je aan in Blokzijl? Dan lacht een bruisend havenleven je tegemoet met op de achtergrond statige huizen met mooie gevels.
Rozemarijn Brus: En dat alles verandert 1672, want in dat rampjaar valt ook Blokzijl ten prooi aan de grillen van het geweld.
Rozemarijn Brus: En toch? In dat jaar krijgt Blokzijl stadsrecht.
Rozemarijn Brus: Kijk, hij [de deur van het archief] is open!
Rozemarijn Brus: We zijn nu in het depot van het gemeentearchief Steenwijkerland. Zeg ik dat goed?
Sjadé van Bruggen: Klopt helemaal, ja.
Rozemarijn Brus: En ik ben hier met Sjadé van Bruggen en met Martine Winters. Op tafel ligt een stuk. Sjadé, wat heb je klaargelegd?
Sjadé van Bruggen: Dit is de officiële oorkonde waaruit blijkt dat Blokzijl ooit stadsrechten heeft gehad. Een document uit 1672.
Rozemarijn Brus: Dat was dat rampjaar.
Sjadé van Bruggen: Klopt. Toen werd de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden vanuit verschillende kanten aangevallen. Dus door Frankrijk, Engeland en ook door de bisschoppen van Münster en Keulen
Rozemarijn Brus: En de bisschop van Münster. Dat is een bekende, toch?
Sjadé van Bruggen: Dat klopt inderdaad, Dat was Bernhard van Galen ook wel Bommen Berend genoemd.
Rozemarijn Brus: We weten dat Groningen het onder de beruchte bisschop zwaar te verduren kreeg, maar ook Blokzijl wordt door Bommen Berend ingenomen. Het bewind in Blokzijl is alleen van korte duur, want na twee maanden laten de inwoners van Blokzijl zich van hun dapperste kant zien en wordt de plaats met behulp van Friezen en de vloot van Holland bevrijd.
Rozemarijn Brus: Extase alom natuurlijk en prins Willem III zo content dat hij Blokzijl stadsrechten verleent.
Rozemarijn Brus: Mag ik hem [het document]… Mag ik het ook aanraken of niet?
Sjadé van Bruggen: Liever niet. Liever niet.
Rozemarijn Brus: Het ziet eruit als een soort oude schatkaart met… met hele mooie letters in bruine inkt en met een zegel onderop.
Sjadé van Bruggen: Ja, dat klopt.
Rozemarijn Brus: En hier zien we dus Wilhelm Hendrik, Prins van Oranje en de Nassau.
Martine Winters: Maar de vraag is een beetje of het wel of ze terecht stadsrechten hebben gekregen, want ze hebben in het verleden wel wat rechten gehad. Die zijn ook weer ingetrokken, want daar waren ze het niet allemaal mee eens, zij in die omgeving. En nu kregen ze dus die rechten weer terug die ze al eerder hadden, maar met nog meer rechten. En dat was een beetje discutabel binnen de provincie Overijssel. Of dat al eigenlijk de bedoeling was.
Rozemarijn Brus: En Sjadé, hoe zit dat dan? Wat is er discutabel aan?
Sjadé van Bruggen: Nou, de soevereiniteit die lag op dat moment bij de Staten van Overijssel en niet bij de prins zelf. Dus de prins, die mocht helemaal geen stadsrechten verlenen aan Blokzijl. Heel veel steden in Overijssel, die protesteren dus tegen het verlenen van de stadsrechten van Blokzijl, waaronder ook Vollenhoven.
Rozemarijn Brus: Terwijl Vollenhoven zit nu in dezelfde gemeente toch als Blokzijl? Dat is eigenlijk wel grappig.
Sjadé van Bruggen: Maar toen viel Blokzijl. Uiteindelijk is hij dus ook weer onder het schoutambt Vollenhoven gaan vallen.
Rozemarijn Brus: Aah. Maar vandaar dat ze misschien ook dachten in Vollenhoven ‘Hé hallo, wij hebben daar ook wel wat aan als jullie nog bij ons horen.’
Sjadé van Bruggen: Ja, precies. En ze wilden niet dat iedereen zomaar die rechten kreeg.
Rozemarijn Brus: Dus zo geschiedde: Blokzijl wordt het stadsrecht afgenomen in 1675 en daarmee is de kous af.
Rozemarijn Brus: Overigens trekken de inwoners van Blokzijl zich daar niets van aan en wordt gezegd dat zij zich stads bleven gedragen. Hoewel het document destijds van onschatbare waarde moest zijn geweest voor de trotse stadse inwoners van Blokzijl, raakt het zoek om pas weer in de jaren ‘90 van de vorige eeuw teruggevonden te worden.
Martine Winters: En ineens stond ‘ie niet meer op de inventaris.
Rozemarijn Brus: Hoe kan dat nou?!
Martine Winters: Ja, dat weten we niet.
Rozemarijn Brus: Waar is ‘ie toen uiteindelijk teruggevonden Martine?
Martine Winters: In de jaren ’90 van de vorige eeuw dook ‘ie ineens op op een veiling. Toen heeft het Belasting & Douane Museum uit Rotterdam hem aangekocht. Vorige maand was er een feestelijke bijeenkomst en hebben ze het teruggeven aan het archief.
Martine Winters: Als je als stad stadsrechten kreeg was natuurlijk best belangrijk. Dus het document was toen van hele belangrijke historische waarde. Maar door het hele verhaal dat is terug is getrokken, zoek is geraakt, weer terug is gekomen, dat maakt het nu natuurlijk helemaal een topstuk.
Rozemarijn Brus: Sjadé, wat maakt dit stuk dan bijzonder voor het archief hier?
Sjadé van Bruggen: Ook voor de mensen uit Blokzijl heeft het heel veel historische waarde, maar ook symbolische waarde en emotionele waarde. Dus dit is voor hun ook een ja, heel… heel mooi stuk die nu in onze collectie ligt.
Erik Dijkstra: Ja, mooi, mooi, mooi man. Mooi stuk, mooie collectie. We hoorden een verslag van Rozemarij Brus bij het gemeentearchief van Steenwijkerland.