Participatie - meepraten en meedenken

Met de Omgevingswet willen gemeenten u actiever en eerder betrekken bij nieuwe plannen in uw buurt. Hoe dit gebeurt, kan variëren. Gemeenten zijn verplicht om participatie in te zetten bij de voorbereiding van een omgevingsvisie, omgevingsplan, en het omgevingsprogramma.

De Omgevingswet moedigt mensen met een idee of plan (initiatiefnemers) aan om aan participatie te doen. Participatie betekent niet dat iedereen het met uw plan eens hoeft te zijn. Ook betekent het niet dat u uw plan helemaal hoeft aan te passen aan de wensen van uw omgeving. Wel is het goed om uw omgeving uit te nodigen voor een gesprek over uw plannen, u leest hieronder waarom:

  • Door te luisteren naar de ideeën en suggesties van anderen, kan uw idee of plan worden verbeterd.  
  • Door belanghebbenden, zoals buurtbewoners en bedrijven, vroegtijdig betrekken bij het proces stelt hen in staat hun mening te geven en zorgen te delen. Dit kan ervoor zorgen dat meer mensen uw initiatief accepteren en steunen. 
  • Door belanghebbenden te betrekken, kunnen mogelijke problemen en conflicten vroegtijdig worden ontdekt en aangepakt, wat het risico op vertragingen en juridische problemen verkleint. 
  • Door serieus met participatie aan de slag te gaan, laat u zien dat u openstaat voor de mening van anderen en dat u wat zij te zeggen hebben serieus neemt. Dit kan helpen bij het vertrouwen van uw omgeving over uw plannen.

Participatie is altijd verstandig en in een aantal gevallen zelfs verplicht. De gemeenteraad heeft een lijst van gevallen vastgesteld waarvoor participatie verplicht is. U vindt de lijst met gevallen op de website van de Overheid. Als uw initiatief valt onder één van de gevallen valt, is het verstandig contact op te nemen met de Gemeente. We gaan dan graag met u in gesprek over uw plannen en kunnen met u meedenken over de participatie.

Participatie bij aanvraag Omgevingsvergunning

Voor het indienen van een omgevingsvergunning geldt het aanvraagvereiste participatie. Dit betekent dat u aangeeft of u aan participatie heeft gedaan en zo ja, op welke manier. Om u te helpen heeft de gemeente een infographic gemaakt. In deze infographic kunt u per stap zien hoe u aan de slag kunt gaan met participatie voor uw initiatief. De stappen zijn hieronder verder uitgewerkt.

Infographic-participatie

U kunt de infografic Meedenken, meedoen of meebeslissen (PDF, 742 KB) ook downloaden. 

Bepaal impact initiatief met participatiescan

Door in gesprek te gaan met uw omgeving, komt u te weten hoe anderen tegen uw voornemen aankijken. Dit stelt u in staat om zoveel mogelijk rekening te houden met uw omgeving, bijvoorbeeld door overlast te beperken of uw ontwerp aan te passen.

Aangezien geen project gelijk is, hangt de omvang van de participatie af van de gevolgen voor uw omgeving. Hoewel u waarschijnlijk al een duidelijk beeld heeft van wat u met uw initiatief wilt bereiken, is het ook belangrijk na te denken over de invloed ervan op uw omgeving. Met behulp van de participatiescan kunt u bepalen of uw initiatief veel, gemiddeld, of weinig gevolgen heeft en kunt u inschatten welke mate van participatie wenselijk is. Voor elk van de niveaus hebben we een format gemaakt die u kunt gebruiken voor het uitvoeren van de participatie van uw plan.
Met vier indicatoren (hoofdvragen) is een inschatting te maken van de verwachte impact van een initiatief. Per indicator schat u in of het:

  1. Klein/weinig is
  2. Matig is
  3. Groot/Veel is

Waarschijnlijk zijn niet alle hulpvragen van toepassing op uw initiatief. Ook zijn niet alle vragen te kwalificeren als klein, middelmatig of groot. U geeft dan eerst antwoord op de hulpvraag en schat vervolgens in of het beperkt, gemiddeld of volledig op uw initiatief van toepassing is. Let op: als u twijfelt over de categorie waar uw initiatief in valt, of u wilt hulp bij het doorlopen van de indicatoren, dan kunt u contact opnemen met de gemeente.

Omvang

Hoe groot is het initiatief?

  1. Klein (bijvoorbeeld een aan huis gebonden bedrijf, zoals een hondentrimsalon, yogastudio, of een kapsalon, of een kleine uitbouw aan een woning.) 
  2. Matig (hierbij kunt u denken aan een lichte functiewijziging zoals detailhandel of een boekhandel met horeca nevenfunctie.) 
  3. Groot (hier gaat het om zware functiewijziging zoals zonnevelden, een coffeeshop, een onderwijsinstelling of een inbreidingslocatie, herstructurering als woningbouw, bedrijventerrein, een AZC of een GGZ-instelling of grootstedelijke ingrepen zoals windturbines.) 

Belang

Zijn er verschillende en/of tegenstrijdige belangen?

  • Hoe is het initiatief te plaatsen op een schaal van ‘niemand anders dan de initiatiefnemer ervaart profijt’ tot ‘het initiatief draagt breed bij aan de samenleving’? 
  • Welke belangen worden er geraakt? 
  • Draagt het bij aan een algemeen belang? Heeft het initiatief een maatschappelijke bijdrage? 
  • Sluit het initiatief aan bij het geldende beleid (gemeentelijk, regionaal, provinciaal, landelijk)? 
  • Bestaan er andere initiatieven die integraal mee kunnen worden genomen (meekoppelkansen)? 
  • Bestaan er alternatieve ideeën over het initiatief?

Effect op omgeving

In welke mate ervaren betrokkenen de effecten van het initiatief?  

  • Op welke betrokkenen heeft de uitvoering van het initiatief effect? 
  • Is dit effect van invloed op de huidige situatie van de betrokkenen, de uiteindelijke situatie of beide? En in welke mate? 
  • Wat is de aard van het effect? Ervaren de betrokkenen het effect als positief of negatief? 
  • Bijvoorbeeld: schoonheid (esthetisch), overlast (geluid, geur, trilling, etc.), uitzicht (aanzicht, schaduw), financieel/economisch, praktisch (toegang, parkeren, etc.), ideëel (natuur, milieu, cultureel, gezondheid, jeugd, enzovoort.), principieel, enzovoort.

Maatschappelijke aandacht

Is het initiatief politiek gevoelig en/of is er veel maatschappelijke belangstelling? 

  • Is het een initiatief dat al veel media-aandacht krijgt of is te verwachten dat dit gaat gebeuren? 
  • Zijn er veel verschillende of tegenstrijdige ideeën van de betrokkenen of andere belangstellenden? Is er veel discussie te verwachten? 
  • Is het initiatief al besproken in de gemeenteraad of het college? En is daar consensus over of juist diversiteit in standpunten? Zijn er al eerdere besluiten genomen over het initiatief? 

Als alle indicatoren onder categorie 1 (klein of weinig) vallen, is er sprake van een initiatief met beperkte impact.
Vallen 2 of meer van de aspecten in categorie 2? Dan is het verstandig om een gemiddeld participatietraject te starten.
Valt uw initiatief bij één van de indicatoren in categorie 3? Dan is de kans groot dat in dit geval participatie verplicht is.
Neem contact op met de gemeente voor advies.

Aan de slag

U heeft nu de omvang van de participatie bepaald en een participatieplan gemaakt. Nu gaat u aan de slag met de uitvoering van het participatieplan. 

Verwerk de resultaten

In het participatieverslag vermeldt u ten minste: 

  • Wie u heeft betrokken; 
  • Hoe u uw omgeving heeft betrokken;  
  • Wat het resultaat is van het participatietraject; 

Als u reactieformulieren heeft gebruikt, voeg deze dan toe aan het verslag.

Dien uw aanvraag in

Bij uw aanvraag geeft u aan of u met uw omgeving in gesprek bent geweest. Als u ja antwoordt, vermeldt u wat dit heeft opgeleverd. Dit is uw participatieverslag. De gemeente beoordeelt ook of u aan participatie heeft gedaan en wat de uitkomst was bij het beoordelen van uw aanvraag.
Vergeet niet een exemplaar van het verslag naar de belanghebbenden te sturen die u heeft betrokken