Scheidsrechters op het erepodium

Met plezier bewegen en vitaal blijven, dat staat voorop in het Sport & Beweegakkoord van de gemeente Steenwijkerland. Om sportclubs in de benen te houden zijn veel vrijwilligers nodig en vooral het vinden van goede scheidsrechters, juryleden en andere officials is soms een uitdaging. In de Week van de Scheidsrechter (30 september - 8 oktober) hijsen we enkele van onze eigen 'fluitende helden' van de veld- en zaalsport op het erepodium. Zij zijn elk vrij weekend belangeloos in touw voor hun club.

Door: Jolanda de Kruyf. 

Eerlijk fluiten, dan krijg je respect’

Aan Peter Hogeboom (55) zal het niet liggen. De gedreven scheidsrechter staat afwisselend bij VV Kuinre, VV Blankenham en VV Willemsoord op de groene mat én is coördinator van een groep gemotiveerde scheidsrechters bij FC Wolvega. ‘Ik ben een voetbaldier, vind het prachtig om jonge mensen te begeleiden en óók enthousiast voor de sport te maken. Voor de lagere teams hoef je geen papiertje te hebben; wat je nodig hebt is een fluitje, spelregelkennis en je moet het gewoon hartstikke leuk vinden.’ ‘Zelf ben ik nog nooit agressief belaagd. Er zijn heus wel eens 'haantjes' die gefrustreerd raken en ik moet wel eens ingrijpen, maar vooraf ben ik altijd heel duidelijk naar de aanvoerders en assistenten toe: wie gaat schelden kan onherroepelijk vertrekken. Ik wil een leuke wedstrijd zien, het publiek ook. Het hangt vooral van je eigen houding af, of je respect afdwingt. Een kwestie van kritisch zijn op jezelf en van onpartijdig fluiten. Eerlijk zijn. Dat is mijn overtuiging en eigen, positieve ervaring. Na de wedstrijd kan ik met beide teams weer aan tafel zitten, een lekker biertje erbij. Geen gezeur. Dat is toch prachtig?’

‘Met welk gevoel ga je die bok op?’

Lutieneke van der Linde (70) viert een jubileum in 2024: ze fluit dan precies een halve eeuw bij volleybalvereniging Steevast in Steenwijk. Deze routinier jaag je niet snel op de kast: ‘In het vuur van de strijd moet je Oost-Indisch doof zijn, anders neem je het mee naar huis. En kaarten geven, daar houd ik niet zo van. Ja, een ansichtkaart!’ ‘Hoe zit je in je vel, daar begint het al mee op de wedstrijddag. Met welk gevoel klim je op die 'bok' (de hoge scheidsrechterstoel)? Een positieve mentaliteit is belangrijk, want als scheidsrechter heb jij ook veel invloed op de sfeer in de teams. Het zit ‘m soms in kleine dingen. Ik zeg altijd: laat de bal róllen, geef ‘m geen lel als je even fout zat en kwaad bent.’ Fluiten doet ze kort en bondig, het zijn vooral ook de strakke armgebaren die 'spreken'. ‘Je moet de tekens goed in je kop hebben, spelers kijken altijd naar je armen’. Zelf speelt ze ook al een leven lang volleybal, dat scheelt. ‘Ik weet hoe het voelt. Als scheidsrechter houd ik ervan om harmonie te creëren, dat de wedstrijd lekker loopt. Je moet het spel niet stukfluiten, maar kunnen genieten van een rally waar je je vingers bij aflikt. Dáár komen de mensen voor.’

‘Spelers het beste uit zichzelf laten halen’

Bondsscheidsrechter Peter van der Terp (52) is gelauwerd internationaal toparbiter in de korfbalwereld, maar ook elk weekend nog 'gewoon' te vinden bij z’n eigen kluppie, korfbalvereniging NOVEAS in Steenwijk. ‘Ik wil ook in mijn vrije tijd het verschil maken en iets voor de maatschappij betekenen.’ Bij NOVEAS halen alle leden vanaf hun 15e een spelregelbewijs waarmee ze zich verder ontplooien. Sommige jeugdleden kiezen dan voor de rol van scheidsrechter en krijgen begeleiding, met hun grote voorbeeld Peter als uithangbord van de club. ‘Dat ik een wedstrijd zó kan leiden dat spelers het beste uit zichzelf halen en een prestatie neerzetten, dat is voor mij het plezier van fluiten. Daar heb ik veel invloed op. Dat doe je als spelleider, dat is balanceren.’

‘Wat je nodig hebt om goed te kunnen fluiten? Doorzettingsvermogen en geduld. De bijvangst is: je ontwikkelt jezelf als mens. De arbitrage heeft mij enorm veel gebracht. Je moet snel kunnen analyseren, in een splitsecond beslissen, je staat onder een gezonde spanning en krijgt wel eens wat kritiek over je heen. Net als in het gewone leven dus.’

‘Als je fluit moet je zelfverzekerd zijn’

Lotte Markwat (17) fluit nu een goed jaar bij 'haar' eigen hockeyvereniging MHC in Steenwijk en speelt zelf ook ieder weekend. ‘Het valt goed te combineren. Die twee rollen versterken elkaar juist’, denkt ze. ‘Ik ken de regels heel goed omdat ik al vanaf m’n vierde hockey, en ik weet dus ook wat spelers fijn vinden in het contact met de scheidsrechter.’

‘We zijn een kleine club met veel jeugd. Jonge scheidsrechters zijn ook nodig. Ik heb veel steun gehad in het begin, je leert door het in de praktijk te doen.’ Stiekem vindt Lotte het wel prettig om 'de baas' te zijn langs de zijlijn van het speelveld. ‘Je moet een bepaalde autoriteit uitstralen, zodat iedereen naar je luistert. Ik heb het voor ’t zeggen in de wedstrijd. Dat moet je ook uitstralen. Het belangrijkste is volgens mij dat je als scheidsrechter zelfverzekerd bent. Overtuigd zijn van de beslissingen die je neemt en stevig in je schoenen staan.’

Vragen

Vragen over de organisatie van arbitrage(beleid)? Verenigingen kunnen de hulp inschakelen van Janita Kist (j.kist@sportservicezwolle.nl). Zij is clubkadercoach van de gemeente Steenwijkerland en ondersteunt bij het werven, opleiden en begeleiden van scheidsrechters, juryleden en andere officials.