Cultuurhistorie

Het landelijk gebied van onze gemeente wisselt buurtschappen af met dorpen, stadjes en de oude vestingstad Steenwijk, die ook het winkel- en uitgaanscentrum is. De hoge (bossen, heide en zand) en lage gebieden (Weerribben en Wieden) liggen op fiets- en wandelafstand van elkaar. Steenwijkerland is een van de 15 toeristische regio’s die Nederland rijk is. De karakters van onze kleine en grotere kernen vinden hun oorsprong in een gevarieerde historie.

Vollenhove: bisschops- en ‘paleizenstad’ (havezaten), Blokzijl (het rijke handelsstadje) en Kuinre die ooit aan de Zuiderzee lagen. De inwoners van Giethoorn, Ossenzijl, Nederland en Kalenberg leefden in voorgaande eeuwen van landbouw, veenwinning en visserij. De grote meren, Wieden en Weerribben, de akkerbouw- en veeteeltgebieden, de weren (petgaten) en ribben (legakkers), maar ook de dijken, houtwallen, heidevelden en bossen zijn hiervan een tastbare herinnering. En dan is er nog de Kolonie van Weldadigheid in Willemsoord. Een stukje cultureel erfgoed van jewelste.

Kansen en mogelijkheden

De aard van de bevolking en de gebruiken, de cultuur(historie) en het cultureel erfgoed verschillen per kern en gebied. Deze grote variatie en verscheidenheid, gecombineerd met de landschappelijke rijkdom en de meer stedelijke cultuur van Steenwijk biedt veel kansen en mogelijkheden. Dit geldt voor de versterking van de culturele infrastructuur, maar ook voor afstemming van beleid voor ruimtelijke ordening, natuur en landschap, recreatie en toerisme. Dit alles levert een belangrijke bijdrage aan het leef-, werk- en woonklimaat in onze gemeente.

Musea, historische verenigingen en bezoekerscentra

In Steenwijkerland vertellen diverse musea, historische verenigingen en bezoekerscentra de geschiedenis van onze gemeente:

• Historische vereniging Steenwijk
• Historische vereniging IJsselham
• Gildenhuys Blokzijl
• Stadsmuseum Vollenhove
• Museum Giethoorn
• Stadsmuseum Steenwijk
• Hildo Krop Museum

Verhalen die vertellen over de rijke cultuurhistorie zijn te vinden op de website www.visitweerribbenwieden.com 

Monumenten en werelderfgoed

Monumenten en landschap dragen bij aan de identificatie met de gemeente, de stad, het dorp en de straat. Ze geven betekenis aan ons leven. Op dit moment hebben we 282 rijksmonumenten, 192 gemeentelijke monumenten en 3 beschermde stads- en dorpsgezichten (Vollenhove, Blokzijl en Giethoorn, inclusief Jonen en Dwarsgracht). Willemsoord is onderdeel van de Koloniën van Weldadigheid. In de zomer van 2021 uitgeroepen tot UNESCO Werelderfgoed.

Ook op archeologisch gebied bevat het grondgebied van de gemeente belangrijke waardevolle terreinen. De gemeente heeft een eigen Archeologische Waarden- en Beleidskaart op laten stellen waarin de archeologische waarden en verwachtingen voor het hele grondgebied van de gemeente in kaart zijn gebracht.

Waardevolle landschappen

Boven het maaiveld vormt het (cultuur)landschap, naast de gebouwde omgeving, een belangrijk onderdeel van de identiteit en het aanzien van de gemeente.

Typerend voor Steenwijkerland is de diversiteit aan waardevolle landschappen. Er is veel water en er zijn bossen, stuwwallen, heidevelden, vennetjes, glooiende akkers, rietkragen en polders. De vele contrasten tussen hoog en laag, droog en nat, dicht en open, maken het landschap buitengewoon. Meer hierover leest u in de landschapsbiografie.

Nationaal Park Weerribben-Wieden ligt in het hart van Steenwijkerland en kenmerkt zich door een unieke flora en fauna. Het is het grootste laagveenmoeras van Europa.